Przyczynkiem, lub naturalnym toposem dla prezentacji prac Marty Jamróg w galerii ms44, jest mural/fresk jej autorstwa powstały w roku 2021 a poświęcony archipelagowi 44wysp. To wspaniałe rozległe tło, pozwalające w kuratorskiej narracji wystawy, różnych przecież prac Marty Jamróg, umożliwienie ich poznania i interpretację, poprzez wielopodmiotowy dialog z dziełami innych twórców.

Wystawa składa się z dwóch komplementarnych przestrzeni, w których świętość miesza się z profanum w procesie powrotu do świata mitów. Przestrzeni różnych pod względem środków formalnych, użytych przy ich tworzeniu.

Dzikony Marty Jamróg wywodzące się nie tylko w swoim źródłosłowu, od Ikony, nie przedstawiają prawd wiary – dogmatu, ale są doświadczeniem mistycznym przelanym na deskę. Jamróg ikony bardziej maluje w wymiarze mitu, niż pisze podkreślając sakralny charakter tej czynności. Na użytek tej wystawy możemy przyjąć, że „szaty niebios” mogą być personifikacją prawd wiary obleczonych w malarską formę. Tradycja Kościoła, jak pisze o. Jan Paweł Strumiłowski, „sankcjonuje przekazywanie prawd objawionych zarówno za pośrednictwem środków werbalnych, jak i ikonicznych”. I tutaj proponuję wsłuchać się w dialog, prowadzony pomiędzy narracją francuskiej filozofki Chantal Delsol, mówiącej o współcześnie trwającym zaniku transcendencji, a znaczeniami znanego poematu autorstwa Williama Butlera Yeats’a, „He Wishes for the Cloths of Heaven”, którego mniej oczywisty fragment, „szaty niebios” stanowi część tytułu wystawy. Jak można się domyślać, to rozmowa o mitach, miłości, raju utraconym i oczekiwanym.

Chantal Delsol, pisząc o współczesnym zaniku transcendencji, podobnie jak Cioran mówiący, że „Rozumiemy potrzebę wiary, która rozpaczliwie przebija przez pseudo-sakralne opowieści naszej kultury masowej, ale nie umiemy jej doświadczyć”, dostrzega rodzącą się przestrzeń znaczeń, w której porusza się także Marta Jamróg. „W takiej sytuacji naturalny jest powrót do świata mitów. Filary wspólnego świata stawia się na założycielskich opowieściach. Można zadać sobie pytanie, jak to możliwe, że mity odradzają się w jakże krótkim okresie, podczas którego wiara w transcendencje upada. Bo wiara zanika w kilka wieków, a wyłonienie się założycielskich mitów wymaga tysiącleci. Otóż dzieje się tak, że wszystkie fakty i czyny związane z objawieniem transcendencji oraz wszystkie wierzenia, także immanentne, zeń wynikające (na przykład prawa człowieka będące spadkobiercami w nienaruszalną ludzką godność) pozostaną na miejscu, jednak przestaną być przedmiotem wiary same stając się mitami.” Mówi Delsol, dodając, „Obecnie toczy się właśnie proces uwalniania od prawd i zakorzeniania w mitach, które stanowią gruz dawnych prawd, używanych teraz do wznoszenia innych budowli.”

Twórczość, którą Marta Jamróg buduje we współzależnych przestrzeniach mitu i sztuki, odkrywa iluzoryczność tkwiącą w jednowymiarowej płaszczyźnie dnia codziennego, jest afirmacją ubogiej miłości do płynnego świata. Miłości podobnie i wieloznacznie ujętej, w poemacie Yeats’a, twórcy przywołanego z uwagi na jego zainteresowanie mitologią i rodzimym irlandzkim folklorem.

The starting point or natural topos for presenting Marta Jamróg’s works at the ms44 gallery, to which we warmly invite you, is the mural/fresco she created in 2021, dedicated to the archipelago of 44 islands. This magnificent, expansive backdrop allows the curatorial narrative of the exhibition—featuring the diverse works of Marta Jamróg—to be explored and interpreted through a multi-voiced dialogue with the works of other artists.

The exhibition consists of two complementary spaces in which the sacred blends with the profane in a process of returning to the world of myths. These spaces differ in terms of the formal means used in their creation. Marta Jamróg’s *Dzikony* (wild icons), derived not only etymologically from the *Icon*, do not depict religious truths or dogma but rather serve as a mystical experience transferred onto wooden panels. Jamróg paints icons more in the dimension of myth than in strict adherence to iconographic conventions, emphasizing the sacred nature of this act.

For the purposes of this exhibition, we may assume that the *cloths of heaven* can be a personification of religious truths wrapped in painterly form. As Father Jan Paweł Strumiłowski writes, Church tradition „sanctions the transmission of revealed truths through both verbal and iconic means.” Here, I propose listening to the dialogue between the narrative of French philosopher Chantal Delsol—who speaks of the contemporary decline of transcendence—and the meanings embedded in William Butler Yeats’s well-known poem *He Wishes for the Cloths of Heaven*, from which a less obvious fragment, *cloths of heaven*, forms part of the exhibition’s title. As one might expect, this is a conversation about myths, love, paradise lost, and paradise awaited.

Chantal Delsol, writing about the contemporary decline of transcendence, much like Cioran, who observed that „We understand the need for faith, which desperately breaks through the pseudo-sacred narratives of our mass culture, but we cannot experience it,” identifies an emerging space of meanings—one in which Marta Jamróg also moves.

„In such a situation, a return to the world of myths is natural. The pillars of a shared world are built upon foundational stories. One might ask how it is possible that myths are reborn within such a short period, during which faith in transcendence is collapsing. Faith disappears over the span of a few centuries, whereas the emergence of foundational myths requires millennia. The answer is that all facts and actions related to the revelation of transcendence, as well as all beliefs that stem from it—even immanent ones (for example, human rights, which are heirs to the belief in the inviolable dignity of man)—remain in place. However, they cease to be objects of faith and instead become myths.” Delsol states, adding: „We are currently witnessing a process of liberation from truths and a rooting in myths, which constitute the rubble of former truths, now used to construct new structures.”

The artistic practice that Marta Jamróg develops within the interdependent spaces of myth and art reveals the illusory nature of the one-dimensional surface of everyday life. It is an affirmation of a humble love for a fluid world—a love that, similarly and ambiguously, appears in Yeats’s poem. The poet, referenced here due to his fascination with mythology and native Irish folklore, resonates with the exhibition’s themes of myth, transcendence, and artistic expression.